Puls Budownictwa

Deweloper CTP uzyskał certyfikat BREEAM dla budynku z kompleksu CTPark Warsaw South w podwarszawskim Mszczonowie. Obiekt, którego najemcą jest sieć perfumerii Douglas, otrzymał najwyższą możliwą ocenę „outstanding". CTPark Warsaw South, oddalony o 50 km od Warszawy, docelowo obejmie trzy budynki o łącznej powierzchni 162 400 mkw. Dwie hale o metrażu 20 500 i 47 000 mkw. są już gotowe. Wykonawca inwestycji w formule "design & build" to firma Kajima Poland. Z kolei najemcą certyfikowanego budynku Wars01 jest sieć perfumerii Douglas, dla której w Mszczonowie powstał nowoczesny magazyn centralny. Obiekt pozwala na jednoczesne składowanie nawet 8 milionów produktów, co odpowiada pełnemu zatowarowaniu 350 perfumerii w całej Polsce. BREEAM Outstanding Wysoka nota certyfikacji – 87,3% – to wynik, na który złożyło się wiele proekologicznych rozwiązań. Budynek uzyskał maksymalny wynik 100/100 w kategorii gospodarki wodnej m.in. dzięki zastosowaniu instalacji wody szarej do spłukiwania toalet i pisuarów. Wszystkie media w obiekcie są monitorowane zdalnie, co pozwala na pełną kontrolę zużycia energii i wody. Na terenie inwestycji zasadzono blisko 200 drzew i 650 krzewów, a także utworzono łąkę kwietną, która nie wymaga podlewania – to nie tylko oszczędność wody, ale też wsparcie dla lokalnej bioróżnorodności. Wysoko ocenione zostały również zarządzanie projektem (95/100) oraz zdrowie i wellbeing użytkowników (88/100). Jak pokazują badania przeprowadzone przez CTP, aż 71% pracowników magazynowych w Polsce narzeka na hałas, a 69% – na zbyt wysoką temperaturę. Ponad połowa (56%) oczekuje, by ich praca nie wpływała negatywnie na zdrowie psychiczne. – Dbałość o dobrostan pracowników nie jest już postrzegana jako dodatkowy atut, ale jako jeden z mierzalnych elementów jakości inwestycji. Wysoka ocena w tej kategorii w ramach certyfikacji BREEAM potwierdza, że budynek został zaprojektowany i zrealizowany z myślą o komforcie jego użytkowników. Takie podejście przekłada się jednak nie tylko na lepsze warunki pracy, ale także na stabilność zatrudnienia i większą satysfakcję pracowników. Tym samym to bezpośrednie wsparcie dla najemców, którzy mogą budować zaangażowane zespoły w zrównoważonym środowisku – podkreśla Piotr Flugel, Managing Director w CTP Polska. W magazynie zastosowano rozbudowany system oświetlenia DALI z czujnikami ruchu i strefami działania, pokoje z dostępem do naturalnego światła oraz pompy ciepła. Na dachu przewidziano instalację fotowoltaiczną o mocy do 0,5 MWp, która pozwoli na znaczną redukcję emisji CO₂. CTP stawia na certyfikację Wszystkie obiekty z sieci CTPark w Polsce posiadają certyfikat BREEAM. W ubiegłym roku najwyższą ocenę – Outstanding – otrzymał budynek Opo3A w CTPark Opole. Audyt CTPark Warsaw South przeprowadziła firma doradcza JWA, specjalizująca się w zrównoważonym rozwoju. – Maksymalny wynik w kategorii gospodarki wodnej oraz bardzo wysoka nota w obszarze zarządzania projektem potwierdzają, że ambitne podejście do zrównoważonego rozwoju można skutecznie łączyć z efektywną realizacją inwestycji – komentuje Adrian Nowiński, Sustainability Specialist w JWA.

Od parkingu do przestrzeni bezpieczeństwa – taką drogę w najbliższych miesiącach przejdzie polskie budownictwo. W 2026 r. wszystkie nowe obiekty wielorodzinne oraz użyteczności publicznej będą musiały uwzględniać miejsca doraźnego schronienia. Branża projektowa i deweloperska rozpoczyna etap największej od lat zmiany. 29 lipca 2025 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz.U. 2025 poz. 932) określające wymagania dla tzw. MDS – miejsc doraźnego schronienia. Jest to wykonanie ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej z 2024 r. W praktyce oznacza, że każdy wniosek o pozwolenie na budowę złożony po 31 grudnia tego roku będzie musiał uwzględniać przestrzeń ochronną w podziemnych kondygnacjach. Piwnice i garaże w nowych budynkach mają być projektowane tak, by w razie potrzeby mogły pełnić funkcję tymczasowego schronienia. Nie chodzi o klasyczne bunkry, ale o adaptowalne, bezpieczne przestrzenie o podwójnym przeznaczeniu. Wymagania techniczne Zgodnie z rozporządzeniem konstrukcja MDS musi spełniać określone wymogi. Pomieszczenia te powinny: wytrzymać obciążenie wyjątkowe minimum 10 kN/m², być wykonane z betonu klasy co najmniej C25/30, posiadać stropy o grubości 20–30 cm, zapewniać odporność na odłamki i zabezpieczenie otworów przed wnikaniem elementów zewnętrznych, mieć sprawną wentylację, oświetlenie awaryjne, dostęp do wody i zaprojektowane drogi ewakuacyjne (w tym wyjście awaryjne). Te normy kończą erę „projektowania minimalnego” – bezpieczeństwo użytkowników staje się jednym z najważniejszych kryteriów konstrukcyjnych. Nie tylko nowe inwestycje Choć przepisy dotyczą nowych obiektów, możliwa jest też adaptacja tych istniejących, jeśli spełnią one wymagania techniczne. Oznacza to wzmocnienie stropów, korektę instalacji i dodanie dróg ewakuacyjnych. Wiele starszych budynków nie sprosta jednak nowym regulacjom. Według Państwowej Straż Pożarnej zinwentaryzowano ok. 225–235 tys. obiektów zakwalifikowanych jako schrony, MDS lub ukrycia, jednak wiele z nich nie spełnia dziś obowiązujących norm technicznych. Równocześnie trwa budowa Centralnej Ewidencji Obiektów Zbiorowej Ochrony (OZO), która ma służyć monitorowaniu lokalizacji i stanu tych przestrzeni. Kontekst systemowy Jeszcze w tym roku ma powstać Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO) z budżetem 25 mld zł, z czego 10 mld zł zostanie przeznaczone na budowę i modernizację obiektów ochronnych. „(…) To ogromne wyzwanie o charakterze strategicznym na najbliższe lata. W większości przypadków nie chodzi o budowanie osobnych schronów, ale dostosowanie istniejących inwestycji oraz projektowanie nowych w taki sposób, żeby na co dzień służyły obywatelom, a w razie zagrożenia mogły pełnić funkcję związaną z bezpieczeństwem (…).” — tłumaczyła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej, we wpisie na platformie X. Skutki dla całego sektora Dla branży budowlanej, deweloperskiej i inwestycyjnej oznacza to konieczność aktualizacji dokumentacji technicznej i analiz wytrzymałościowych do końca 2025 r. Koszt budowy przestrzeni ochronnej szacuje się na 3–7 tys. zł/m², co może podnieść cenę całej realizacji o 2–5%, a w niektórych przypadkach nawet więcej. Część wydatków będzie można refinansować z funduszu, jednak dofinansowanie nie będzie gwarantowane. Polska, wzorem krajów skandynawskich i Szwajcarii, zaczyna realnie budować infrastrukturę bezpieczeństwa cywilnego. W ciągu dwóch lat liczba miejsc schronienia ma wzrosnąć o kilkadziesiąt tysięcy. To zarówno obowiązek, jak i szansa – projektowanie, które dba nie tylko o wartość inwestycji, lecz przede wszystkim o ludzi.

Rozpoczęła się budowa nowoczesnego centrum sortowania Allegro w Piotrkowie Trybunalskim. Inwestorem jest Reino IO, za wykonawstwo w formule „zaprojektuj i wybuduj” odpowiada Kajima Poland. Sortownia będzie certyfikowana w systemie BREEAM. Centrum logistyczne Reino IO Piotrków Allegro BTS, powstające w ramach rozbudowy parku magazynowego Reino IO Piotrków, obejmie 27 tys. mkw. powierzchni – halę spedycyjną typu cross-dock, w której znajdzie się część przeładunkowa i nowoczesny magazyn z sorterem. Uzupełnieniem będzie dwukondygnacyjna część biurowa o powierzchni 1682 mkw. Większość terenu zostanie zagospodarowana jako zewnętrzny parking i powierzchnia komunikacyjna dla pojazdów, co umożliwi transport. Łączna powierzchnia terenów utwardzonych wyniesie ponad 96 tys. mkw. Projekt przewiduje łącznie około 400 miejsc parkingowych, z czego blisko 200 będzie przeznaczonych dla samochodów ciężarowych. Inwestorem jest Reino IO Logistics, platforma inwestycyjna działająca na rynku logistycznym. Projekt jest realizowany w zgodzie z zasadami zrównoważonego budownictwa i został zaprojektowany tak, aby uzyskać certyfikat środowiskowy BREEAM na poziomie Excellent. Dodatkowo, na dachu obiektu zainstalowana zostanie instalacja fotowoltaiczna o mocy 450 kWp, dostosowana do potrzeb energetycznych najemcy.

 – Dedykowane rozwiązania technologiczne i proekologiczne zagwarantują wysoką efektywność operacyjną oraz komfort pracy, wspierając rozwój biznesu. Główny hub logistyczny dla działalności e-commerce zlokalizowany w Piotrkowie Trybunalskim podkreśla logistyczno-produkcyjny potencjał regionu. Obecnie w Piotrkowie, w ramach ogólnopolskiej platformy logistycznej, jaką zarządzamy, posiadamy 135 000 mkw. nowoczesnej powierzchni magazynowej oraz ponad 42 ha gruntów, na których w przyszłości może zostać zrealizowane ponad 200 000 mkw. powierzchni magazynowo-produkcyjnej – podkreśla Dorota Latkowska-Diniejko, CEO Reino IO Logistics.
 Sortownia odegra również ważną rolę w obsłudze przesyłek międzynarodowych, zwłaszcza na rynkach, na których Allegro dynamicznie rozwija działalność: w Czechach, na Słowacji, Słowenii i na Węgrzech. Zatrudnienie w zakładzie znajdzie przynajmniej 300 osób.

W siedzibie Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa odbyło się inauguracyjne spotkanie III edycji programu mentoringowego „Młodzi Liderzy Budownictwa” – flagowej inicjatywy PZPB, której celem jest wspieranie rozwoju młodych specjalistów, inżynierów i menedżerów związanych z branżą budowlaną. Ten kompleksowy projekt nie tylko łączy pokolenia profesjonalistów, ale realnie wpływa na rozwój przyszłych liderów branży. To przestrzeń dla tych, którzy nie boją się podejmować wyzwań, chcą dzielić się swoją energią, pasją, pomysłami i którym zależy na kształtowaniu wysokiej jakości środowiska pracy w polskim sektorze budowlanym. Tegoroczna edycja zgromadziła 35 uczestników, którzy w najbliższych miesiącach wezmą udział w cyklu spotkań oraz warsztatów mentoringowych. Podczas spotkania inauguracyjnego uczestnicy mieli okazję wysłuchać dwóch inspirujących wystąpień. Pierwsze z nich wygłosił dr inż. Krzysztof Kaczorek  (Dyrektor Centrum Analiz Budowlanych w Instytucie Badań Stosowanych Politechniki Warszawskiej). W prezentacji zatytułowanej „Problem gender gap wśród inżynierów w sektorze budowlanym” przedstawił analizę nierówności płci w środowisku inżynierskim oraz omówił kluczowe wyzwania, z jakimi wciąż mierzą się kobiety w branży. Zwrócił uwagę na różnice w dostępie do awansów, w poziomie wynagrodzeń i mobilności zawodowej. Podkreślił, że rozwiązaniem tych problemów mogą być transparentne systemy wynagradzania, audyty płacowe, szkolenia menedżerów oraz programy mentoringowe wspierające kobiety w rozwoju kariery. Drugim prelegentem był Roman Wieczorek – doradca biznesowy, mentor, wykładowca, były prezes zarządu Skanska w Polsce, Czechach i na Słowacji oraz były wiceprezes zarządu światowego Skanska. W swoim wystąpieniu pt. „Kompetencje przywódcze – fundament nowoczesnego biznesu i zarządzania” mówił o tym, czym naprawdę jest przywództwo w dzisiejszym, dynamicznym świecie biznesu. Zaznaczył, że skuteczny lider nie opiera swojej pozycji na tytule, lecz na umiejętności budowania zaufania, inspirowania i integrowania ludzi o różnych doświadczeniach, kompetencjach i wartościach wokół wspólnego celu. Oba wystąpienia spotkały się z bardzo dużym zainteresowaniem uczestników programu, którzy aktywnie angażowali się w dyskusję, zadawali pytania i dzielili się swoimi refleksjami, dopytując o konkretne przykłady i praktyczne wskazówki dotyczące przywództwa, równości zawodowej i rozwoju kompetencji menedżerskich. Jak podkreślają organizatorzy, program „Młodzi Liderzy Budownictwa” to nie tylko cykl spotkań, lecz przede wszystkim przestrzeń do nawiązywania wartościowych relacji, wymiany doświadczeń i budowania postaw przywódczych w duchu współpracy i zaufania. Celem inicjatywy jest przygotowanie młodego pokolenia do pełnienia kluczowych ról w sektorze, który w najbliższych latach będzie odgrywał strategiczną rolę w rozwoju gospodarczym Polski. Program potrwa kilka miesięcy i zakończy się wspólnym podsumowaniem doświadczeń oraz prezentacją efektów pracy mentorów i mentees. Jak pokazują poprzednie edycje, udział w projekcie stanowi dla młodych liderów nie tylko inspirację, ale także realny krok w rozwoju kariery zawodowej i budowaniu sieci kontaktów w branży. Więcej informacji o programie oraz relacja z inauguracji dostępne są na stronie: www.pzpb.com.pl/mlodzi-liderzy-budownictwa 

Miasto Gdańsk i firma Develia podpisały umowę partnerstwa publiczno-prywatnego „Nowy Port 2030+”. To jedno z największych przedsięwzięć tego typu w Polsce. W ramach projektu powstaną nowe inwestycje publiczne i mieszkaniowe, które mają całkowicie odmienić oblicze Nowego Portu i części Brzeźna. Całkowita wartość projektu wynosi 1,1 miliarda złotych netto, czyli ponad 1,3 miliarda złotych brutto. Z tej kwoty 187,6 miliona złotych przeznaczono na inwestycje publiczne, a 930,3 miliona złotych na przedsięwzięcia komercyjne. W ramach partnerstwa powstaną m.in. basen miejski przy ulicach Krasickiego i Gałczyńskiego o wartości ponad 46 milionów złotych, którego budowę planuje się zakończyć do końca 2027 roku, a także żłobek przy ulicy Mylnej, którego otwarcie zaplanowano na 2029 rok. W projekcie przewidziano również budowę zielonego bulwaru „Zielona Wyzwolenia”, parku rekreacyjnego na Szańcu Zachodnim oraz mieszkań i lokali usługowych dla miejskich zasobów. Łącznie Develia wybuduje ponad 45 budynków, w których powstanie ponad tysiąc mieszkań i lokali użytkowych. Sprzedaż pierwszego etapu inwestycji ma rozpocząć się w pierwszym kwartale 2027 roku. Zgodnie z umową Develia sfinansuje i zrealizuje inwestycje publiczne w zamian za możliwość komercyjnego zagospodarowania części terenów miejskich. Spółka kupi grunty za 142,7 miliona złotych netto, a jej wynagrodzenie od miasta za budowę i utrzymanie obiektów publicznych wyniesie 108,9 miliona złotych netto. Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz podkreśliła, że projekt ma wyjątkowe znaczenie dla miasta, ponieważ pokazuje, jak można skutecznie łączyć cele publiczne z odpowiedzialnym biznesem. Jej zdaniem dzięki tej umowie Nowy Port i Brzeźno zyskają nowe życie i staną się bardziej atrakcyjne dla mieszkańców. Projekt „Nowy Port 2030+” jest efektem kilkuletnich przygotowań i konsultacji społecznych. Od 2019 roku miasto prowadziło spotkania i warsztaty, w których mieszkańcy wskazywali najważniejsze potrzeby i pomysły na rozwój dzielnicy. Ponad połowa uczestników badań opinii poparła realizację inwestycji w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Wiceprezes Develii Mariusz Poławski podkreślił, że spółka zrealizuje cele publiczne wskazane przez miasto i mieszkańców, a w zamian zagospodaruje tereny komercyjne zgodnie z miejscowym planem. Jak zaznaczył, nowa zabudowa będzie nawiązywać do historii i charakteru Nowego Portu, porządkując jego układ urbanistyczny i przywracając dzielnicy nadmorski, miejski rytm. Członek zarządu Develii Karol Dzięcioł dodał, że podpisanie umowy to finał dwuletniego, transparentnego procesu i dialogu społecznego, a projekt łączy interes publiczny z prywatnym kapitałem. Podpisanie umowy odbyło się 9 października w Urzędzie Miejskim w Gdańsku z udziałem prezydent Aleksandry Dulkiewicz, zastępcy prezydent Piotra Grzelaka, radnych Miasta Gdańska oraz przedstawicieli Develii. Radna Katarzyna Czerniewska nazwała to wydarzenie historycznym momentem dla tej części miasta, a radny Cezary Śpiewak-Dowbor przypomniał, że mieszkańcy od lat zabiegali o budowę basenu. Zastępca prezydent Piotr Grzelak zaznaczył, że Gdańsk konsekwentnie rozwija infrastrukturę sportową i społeczną, a współpraca z Develią pozwoli skutecznie realizować kolejne inwestycje. Projekt „Nowy Port 2030+” jest częścią szerszej strategii rozwoju Gdańska. Ma połączyć rewitalizację dzielnicy z budową nowej, zrównoważonej przestrzeni miejskiej, przyjaznej mieszkańcom, dobrze skomunikowanej i otwartej na rozwój społeczny oraz gospodarczy.

Na inwestycji Laurowy Zakątek w Bydgoszczy zawisła wiecha, co oznacza zakończenie stanu surowego budynków i przejście do etapu prac wykończeniowych. Za realizację inwestycji odpowiada Alstal Grupa Budowlana – generalny wykonawca z blisko 50-letnim doświadczeniem na rynku budowlanym, a za część deweloperską – Alstal Dom – dynamicznie rozwijająca się spółka deweloperska, która stawia na wysoki standard i jakość oraz dopasowuje się do dynamicznych zmian klientów i trendów budowlanych. Laurowy Zakątek to nowoczesne osiedle mieszkaniowe zlokalizowane przy ul. Studenckiej w bydgoskim Fordonie, w otoczeniu zieleni i terenów rekreacyjnych. Projekt obejmuje dwa czterokondygnacyjne budynki wielorodzinne, w których powstanie 108 mieszkań o powierzchniach od 28 do 75 mkw. W podziemiach zaprojektowano halę garażową, a wokół budynków – zieleń, alejki spacerowe i strefy rekreacyjne dla mieszkańców.
 Zakończenie prac konstrukcyjnych oznacza, że inwestycja realizowana jest zgodnie z harmonogramem, a prace wykończeniowe prowadzone są równolegle w obu budynkach. Zakończenie budowy i przekazanie mieszkań zaplanowano na pierwszy kwartał 2026 roku. Nowoczesna architektura i wysoki standard Projekt architektoniczny Laurowego Zakątka łączy funkcjonalność z nowoczesną estetyką.
 Elewacje budynków zostaną wykończone z użyciem boniowania, mineralnej płytki klinkierowej i lameli, co podkreśla charakter inwestycji i nawiązuje do eleganckiego, ponadczasowego stylu. W standardzie przewidziano m.in. okna antracytowe, ogrzewanie podłogowe, windy, sieć światłowodową oraz komórki lokatorskie. Zastosowane rozwiązania techniczne sprzyjają energooszczędności i komfortowi użytkowania, a koncepcja osiedla zakłada minimalny wpływ na środowisko. Doświadczenie generalnego wykonawcy Alstal Grupa Budowlana to firma o ugruntowanej pozycji na rynku, specjalizująca się w realizacji projektów kubaturowych, przemysłowych, sportowo-rekreacyjnych oraz mieszkaniowych. W portfolio spółki znajdują się m.in. nowoczesne hale produkcyjne, obiekty użyteczności publicznej i kompleksy mieszkaniowe w całej Polsce. Segment deweloperski Alstal Dom odpowiada za projekty mieszkaniowe klasy premium, które łączą jakość wykonania z nowoczesnym stylem życia i przemyślaną lokalizacją.
 – Laurowy Zakątek to przykład inwestycji, w której solidność wykonania spotyka się z nowoczesną koncepcją architektoniczną. Naszym celem jest tworzenie miejsc, które łączą funkcjonalność, estetykę i bezpieczeństwo dla mieszkańców – mówi Jarosław Szczupak, Prezes Alstal Grupa Budowlana i Alstal Dom.

Historia wschodniej obwodnicy Tarnowa to lekcja, że bez dialogu żadna realizacja nie ruszy z miejsca. Jeszcze niedawno miała być symbolem rozwoju oraz szansą na odciążenie miasta od tranzytu ciężarowego. Dziś stała się przestrogą dla inwestorów i samorządów: brak skutecznej komunikacji z mieszkańcami może pogrzebać nawet najlepiej przygotowany projekt. Wschodnia obwodnica Tarnowa, o długości ok. 10 km, miała połączyć autostradę A4 z południową częścią miasta i wyprowadzić z niego ruch ciężarowy – szczególnie z alei Jana Pawła II. Projekt, warty ponad pół miliarda złotych, od lat znajdował się na liście rządowych „100 obwodnic”. Posiadał ważną decyzję środowiskową z 2018 roku, która miała obowiązywać do roku 2028. Wydawało się, że budowa to kwestia czasu. Wszystko jednak zmieniło się we wrześniu 2025 roku. Podczas burzliwej sesji Rady Miejskiej tarnowscy radni nie zgodzili się na przystąpienie do wspólnego projektowania drogi z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Ośmiu radnych było „za”, ośmiu „przeciw”, pięciu wstrzymało się od głosu. Uchwała nie przeszła, a inwestycja, przynajmniej w obecnej formie, przestała istnieć. Sprzeciw zamiast dialogu Na sali obrad pojawili się mieszkańcy osiedla Rzędzin i Woli Rzędzińskiej, przez których tereny miała przebiegać trasa. Transparenty z hasłami „Zostawcie nasze domy” czy „Obwodnica to hałas i spaliny” kontrastowały z banerami popierającymi budowę drogi. Wariant przygotowany przez GDDKiA przewidywał wyburzenie nawet 70 budynków, w tym 30 domów mieszkalnych. Część protestujących nie sprzeciwiała się samej idei obwodnicy, lecz, jak podkreślali, sposobowi jej planowania. Nieufność potęgowały lata milczenia i formalne rozmowy organizowane dopiero po opracowaniu gotowego wariantu. Mieszkańcy czuli, że nie mają wpływu na decyzje, a ich głos służy jedynie „odhaczeniu” procedury. Cena decyzji W tle sporu toczyła się również walka o pieniądze. Wydatki na dokumentację szacowano na 10 mln zł, z czego połowę miało pokryć miasto. Koszt budowy – nawet 600 mln zł – wymagałby od Tarnowa wkładu rzędu kilkuset milionów złotych. Radni Prawa i Sprawiedliwości uznali, że to zbyt duże ryzyko finansowe i że decyzja o współpracy z GDDKiA mogłaby nadmiernie obciążyć budżet miasta. Z kolei radni Koalicji Obywatelskiej argumentowali, że bez projektu nie będzie można sięgnąć po środki z KPO i innych funduszy zewnętrznych. Po głosowaniu prezydent Tarnowa Jakub Kwaśny poinformował, że miasto kończy prace nad dotychczasowym przebiegiem obwodnicy i będzie szukać nowego rozwiązania. Obecnie planowane są remonty alei Jana Pawła II i ulicy Lwowskiej, by doraźnie ograniczyć skutki tranzytu. Władze zapowiadają opracowanie nowej koncepcji trasy, która zyska akceptację mieszkańców. Antyprzykład dla innych Przypadek Tarnowa nie jest odosobniony. W wielu samorządach konsultacje traktowane są jako formalność, a nie realny etap planowania inwestycji. Efekt? Rosnące ryzyko społecznych blokad, które potrafią zatrzymać nawet najlepszy pomysł na lata. Ten przykład dobitnie pokazuje, że partycypacja społeczna w działaniach infrastrukturalnych to warunek powodzenia. Brak transparentności, spóźnione konsultacje i niedoszacowanie emocji lokalnych mieszkańców mogą zniweczyć nie tylko wieloletnie przygotowania, ale też środki wydane na koncepcje. To ostrzeżenie dla samorządów i inwestorów w całym kraju: dialog nie jest kosztem, a kapitałem sukcesu każdego projektu.