Puls Budownictwa

Podczas VII edycji konferencji Forum Ekspertów poznaliśmy projekty, które silnie wpływają na jakość polskiej przestrzeni i rozwój branży budowlanej. Konkurs Złote Kompasy od kilku lat wyróżnia inwestycje łączące świadome planowanie z wyrazistą koncepcją architektoniczną i mające długofalowy wpływ społeczny i środowiskowy. W tym roku w kategorii inwestycja mieszkaniowa oraz rewitalizacja przyznano dwie równorzędne nagrody ex aequo. Nad wyborem laureatów Złotych Kompasów 2025 czuwała ekspercka kapituła, która w systemie punktowym oceniała każdą inwestycję, spośród ponad 30 zgłoszonych projektów, w dwóch obszarach: założeń i koncepcji oraz zastosowanych innowacji i rozwiązań proekologicznych. W skład jury weszli: Ewa Andrzejewska – dyrektor operacyjna, członkini zarządu Polskiej Izby Nieruchomości Komercyjnych, Alicja Kuczera – Dyrektorka Zarządzająca, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego PLGBC, Maja Bromowska – założycielka i CEO platformy Kompas Inwestycji oraz Michał Oksiński – Redaktor platformy Kompas Inwestycji.


 – Widzimy, że rynek zaczyna coraz poważniej traktować odpowiedzialność środowiskową, ale nie w oderwaniu od użytkownika. Dla jury równie ważne, jak parametry techniczne, było to, czy dana inwestycja realnie poprawia komfort życia i funkcjonowania w mieście – komentuje nagrodzone inwestycje Maja Bromowska, założycielka i CEO platformy Kompas Inwestycji. 
– To nie jest konkurs, w którym wygrywa tylko ten, kto zbuduje największy obiekt. Coraz częściej doceniamy projekty, które dowodzą, że dobra architektura oraz mądre planowanie nie są zarezerwowane dla największych rynków – podkreśla Michał Oksiński, redaktor platformy Kompas Inwestycji.
 Inwestycja mieszkaniowa (ex aequo) Modern Mokotów, Warszawa Inwestor: Archicom
 Architekt: BBGK Architekci Realizowana na warszawskim Służewcu inwestycja odpowiada na potrzeby dynamicznie zmieniającego się miasta. Kluczowym elementem projektu jest ponad 3,5 ha zieleni, obejmujące park linearny, ogrody tematyczne i zielone dachy. Zieleń działa jako naturalny system retencji – woda deszczowa wykorzystywana jest do nawadniania roślinności, wspierając bioróżnorodność i ograniczając wpływ inwestycji na środowisko.
 W projekcie przewidziano także klub mieszkańca, przestrzeń coworkingową, strefy rekreacji i sportu, a także publiczny plac z gastronomią i usługami. Urbanistyka została oparta na idei 15-minutowego miasta. Nowoczesne rozwiązania smart home wspierają efektywność energetyczną i komfort użytkowania. Osiedle Idea – etap Aurora, Radom Inwestor: Unidevelopment
 Architekt: BDM Architekci
 Wykonawca: Emar
 Osiedle Idea Aurora to pierwszy projekt mieszkaniowy w Radomiu wyróżniony certyfikatem BREEAM. Do kluczowych rozwiązań ekologicznych należą: ogrody deszczowe poprawiające retencję i mikroklimat osiedla, lokalizacja w sąsiedztwie nowego parku miejskiego ze zbiornikami retencyjnymi, certyfikowane materiały budowlane i odpowiedzialna gospodarka odpadami. Projekt stanowi część wieloetapowego założenia Osiedla Idea, które w przyszłości ma liczyć ok. 2000 mieszkań i funkcjonować zgodnie z ideą miasta 15-minutowego. Inwestycja biurowa The Bridge, Warszawa Inwestor: Ghelamco Poland
 Architekt: UNStudio oraz Polsko-Belgijska Pracownia Architektury Projekt 174-metrowy wieżowiec The Bridge połączył nowoczesną architekturę z historycznym gmachem dawnego Domu Wydawniczego Bellona, nadając mu nowe życie przy zachowaniu jego unikalnego charakteru. Budynek jest w pełni neutralny energetycznie, zasilany w 100% czystą energią. Zastosowano m.in. zaawansowany BEMS – Building Energy Management System, aplikację InBin do monitorowania i analizy odpadów i śladu węglowego, a także system kanalizacji podciśnieniowej redukujący zużycie wody o 75%. Obiekt zdobył liczne certyfikaty m.in. WiredScore, SmartScore, DGNB, GBS, w przygotowaniu WELL i BREEAM. Inwestycja logistyczna Panattoni Park Szczecin Dunikowo Inwestor: Panattoni Europe
 Architekt: Tacakiewicz Ferma Kresek 
Wykonawca: Harden Construction
 Realizacja powstała w formule BTS i pełni funkcję centrum dystrybucyjnego dla sieci dyskontów niespożywczych. Na 54 000 m² znalazły się powierzchnie magazynowe, biurowe i socjalne o najwyższym standardzie. Najważniejsze rozwiązania: pompy ciepła, oświetlenie LED, monitoring zużycia energii, przygotowany dach pod instalację PV o mocy 1 MWp, zagospodarowanie zieleni z użyciem wyłącznie gatunków rodzimych, łąki kwietne, sad leszczynowy, budki lęgowe i hotele dla owadów. Obiekt spełnia najwyższe standardy zrównoważonego budownictwa. Inwestycja wielofunkcyjna Arche Folwark Łochów Inwestor: Arche
 Wykonawca: Grochowski Construction Arche Folwark Łochów to kompleks hotelowo-konferencyjny położony w otoczeniu Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Rozbudowa objęła realizację 22 nowoczesnych domków modułowych wykonanych w ekologicznej technologii szkieletowej. Inwestycja jest harmonijnie wpisana w krajobraz, projekt łączy innowację z dbałością o przyrodę i lokalny charakter miejsca. Budownictwo modułowe o niskim śladzie środowiskowym to krótki czas realizacji i wysoka jakość wykonania. Inwestycja z sektora publicznego Budynek Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Inwestor: Uniwersytet Warszawski
 Architekt: Projekt Praga 
Wykonawca: Mostostal Warszawa
 Nowa siedziba Wydziału Psychologii UW to obiekt o powierzchni 21 tys. m², wyposażony w rozbudowaną infrastrukturę dydaktyczną, laboratoryjną i badawczą – m.in. laboratoria MEG, przestrzenie kliniczne, aulę na 400 osób, zieloną strefę rekreacji i taras z ogrodem na dachu. Inwestycja wyróżnia się kompleksową dostępnością (m.in. oznaczenia w alfabecie Braille'a), wysoką efektywnością energetyczną. W projekcie zastosowano m.in. pompy ciepła z sondami gruntowymi i fotowoltaiką, retencję wody deszczowej do podlewania zieleni.Realizowany w technologii BIM budynek jako pierwszy w Polsce budynku otrzymał certyfikat BREEAM Education. Rewitalizacja (ex aequo) Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach Inwestor: Teatr im. Stefana Żeromskiego
 Architekt: WXCA
 Wykonawca: Anna-Bud Projekt stanowi przykład rewitalizacji łączącej ochronę dziedzictwa z nowoczesnym myśleniem o architekturze i funkcjach społecznych. Przebudowa zachowała tożsamość miejsca, jednocześnie otwierając teatr na miasto i publiczność. Nowa przestrzeń jest wielofunkcyjna, elastyczna i w pełni dostępna, a dziedziniec stał się centrum wydarzeń plenerowych. Zachowano historyczne detale, łącząc je harmonijnie z nowoczesną formą. Teatr został wyposażony w zaawansowane technologie sceniczne, czyniąc go jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Polsce. Kompleks Stara Rzeźnia – etap I (budynek H17), Poznań Inwestor: Vastint Poland
 Architekt: JSK Architekci
 Wykonawca: Erbud
 Dawne przedszkole przy ul. Garbary i Grochowe Łąki zostało przekształcane w budynek biurowo-usługowy. Projekt obejmował renowację elewacji, przebudowę układu wnętrz, wymianę stolarki i dachu oraz nowoczesne instalacje dostosowane do nowej funkcji. Wdrożone rozwiązania obejmują m.in.: poprawę efektywności energetycznej (izolacja poddasza, oświetlenie LED), renowację zgodną ze standardami LEED oraz zachowanie wartości historycznej obiektu przy dostosowaniu go do współczesnych potrzeb. To pierwszy etap większego procesu rewitalizacji Starej Rzeźni, który przywróci obiektom nowe funkcje i miejskie znaczenie.

W fundamenty nowego budynku naukowo-dydaktycznego Uniwersytetu Warszawskiego wmurowano kamień węgielny. Przy ul. Bednarskiej powstanie Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii. Wartość inwestycji wynosi ok. 255 mln złotych. Nowa inwestycja Uniwersytetu Warszawskiego wyrośnie pomiędzy ulicami Bednarską, Dobrą, Nowy Zjazd i Wybrzeże Kościuszkowskie. Budynek, liczący prawie 19,2 tys. mkw. powierzchni całkowitej, zostanie połączony z gmachem dawnych Łaźni Teodozji Majewskiej. Projekt obiektu powstał w pracowni BBGK Architekci, generalnym wykonawcą inwestycji jest firma Karmar.   Z budynku UW na Powiślu korzystać będą studenci, doktoranci i pracownicy Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Wydziału Nauk Ekonomicznych. W nowym gmachu swoją siedzibę będzie miała także uniwersytecka rozgłośnia – Akademickie Radio Kampus. W obiekcie znajdować się będą sale dydaktyczne i wykładowe, w tym dwie sale na 160 osób oraz aula główna, która pomieści 250 osób. Dostępne będą także  m.in. pomieszczenia badawcze, takie jak studia TV, radiowe i fotograficzne oraz Laboratorium Badań Medioznawczych wyposażone w nowoczesne urządzenia specjalistyczne, pracownie komputerowe, sale konferencyjne, pomieszczenia socjalne, administracyjne, a także usługowe. W czytelni, zaaranżowanej jako otwarta przestrzeń, znajdować się będą miejsca do pracy zespołowej oraz indywidualnej. W obiekcie uwzględnione będą udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami ruchową, słuchową i wzrokową, takie jak np. pętle indukcyjne i bezprogowe wejścia oraz rozwiązania proekologiczne oparte m.in. na odnawialnych źródłach energii. Na dachu budynku przewidziany jest ogród. Roślinność będzie znajdowała się także m.in. na patiach i tarasach rekreacyjnych. Parking wyposażony będzie w ładowarki dla samochodów elektrycznych. Dostępnych będzie również ok. 70 miejsc postojowych dla rowerów.   Budynek cechować się będzie wieloelementową i wielopłaszczyznową elewacją oraz włączeniem zieleni w strukturę budynku. Jego centralnym miejscem będzie trzypiętrowa agora – hall, który połączy wszystkie zaprojektowane wokół niego części gmachu. Będzie stanowiła ona główne miejsce spotkań i interakcji. Gmach będzie posiadał trzy kondygnacje naziemne (z czwartą częściową kondygnacją) oraz jedną kondygnację podziemną. Na placu budowy przy ul. Bednarskiej 2/4 wykonano dotychczas prace rozbiórkowe i przeprowadzono remediację gruntu. Usunięto kolizje z instalacjami podziemnymi znajdującymi się na działce i zabezpieczono wykop. Zrealizowano również część prac związanych z podziemną konstrukcją żelbetową, których kontynuacja planowana jest w kolejnych miesiącach. Zakończenie inwestycji planowane jest w 2027 roku.

Matexi Polska osiągnęło stan surowy otwarty w realizacji warszawskiej inwestycji Splot Wola – na placu budowy została zawieszona tradycyjna wiecha. Przekazanie kluczy właścicielom mieszkań planowane jest na czwarty kwartał 2026 roku. Matexi Polska zakończyło prace konstrukcyjne w pierwszym etapie osiedla Splot Wola, powstającym przy ul. Sowińskiego 28 na warszawskiej Woli. Generalnym wykonawcą jest firma budowlana Łucz-Bud. Stan surowy otwarty oznacza, że bryła budynku została już w pełni ukształtowana – powstała żelbetowa konstrukcja nośna oraz wymurowane zostały ściany osłonowe i międzylokalowe, które umożliwiają rozpoczęcie następnych prac związanych z montażem stolarki okiennej i drzwiowej oraz prac elewacyjnych. Na tym etapie można już ocenić wielkość i kształt całego projektu. Realizacja inwestycji rozpoczęła się pod koniec minionego roku, a jej zakończenie i uzyskanie pozwolenia na użytkowanie planowane jest w trzecim kwartale przyszłego roku. W ramach pierwszej fazy inwestycji powstaje budynek o kaskadowej bryle liczący od sześciu do ośmiu kondygnacji. Znajdą się w nim 103 mieszkania o zróżnicowanych metrażach i układach od 2 do 5 pokojowych, w tym dwupoziomowe mieszkania z tarasami na ostatniej kondygnacji. Na parterze zaplanowano lokale usługowe, dostępne zarówno od strony ul. Sowińskiego, jak i wewnętrznego dziedzińca. Do dyspozycji mieszkańców przewidziano dwupoziomowy garaż podziemny z rowerownią i komórkami lokatorskimi, a także zielone dziedzińce i miejsca sąsiedzkich spotkań, które mają sprzyjać budowaniu lokalnej wspólnoty. Przekazywanie kluczy właścicielom powinno rozpocząć się w czwartym kwartale 2026 r.

Spółka Naftoport oraz Zarząd Morskiego Portu Gdańsk podpisały z firmą Doraco umowę dotyczącą budowy szóstego stanowiska przeładunkowego w terminalu. Inwestycja pochłonie ok. 455 mln zł netto i ma być gotowa za trzy lata. 
 Generalnym wykonawcą inwestycji jest gdańska spółka Korporacja Budowlana Doraco. Planowane zakończenie prac budowlanych i rozpoczęcie przeładunków surowca to drugie półrocze 2028 roku. Koszt inwestycji wyniesie ok. 455 mln zł netto, z czego część finansowana przez Naftoport to ok. 239 mln zł, a przez ZMPG – ok. 216 mln zł.

 Nowe stanowisko zwiększy możliwości operacyjne Naftoportu i jego przepustowość do 49 mln ton rocznie. Inwestycja obejmuje powstanie nowego nabrzeża, estakad rurowych, dróg dojazdowych, infrastruktury technicznej oraz systemów zabezpieczeń środowiskowych. Będzie to drugie stanowisko w Naftoporcie przystosowane do obsługi największych tankowców świata – VLCC (Very Large Crude Carrier), o długości ponad 300 metrów i zanurzeniu do 15 metrów. 
 Po rozbudowie Naftoportu zdolność przeładunkowa obiektu wzrośnie o ok. 9 mln ton rocznie. Nowe stanowisko pozwoli na obsługę w Naftoporcie czterech dużych zbiornikowców jednocześnie, skracając tym samym cykle przeładunkowe. 
 Gdański Naftoport to jeden z kluczowych obiektów zapewniających Polsce bezpieczeństwo energetyczne. Naftoport odpowiada za ponad połowę przeładunków ogółem w Porcie Gdańsk. Po wstrzymaniu importu ropy naftowej z Rosji, terminal stał się najważniejszym punktem przyjmowania dostaw drogą morską. Dzięki niemu zaopatrywane w surowiec są rafinerie w Gdańsku i Płocku oraz rafinerie z państw sąsiadujących z Polską. W 2024 roku terminal Naftoportu obsłużył rekordową liczbę 489 tankowców i przeładował łącznie ponad 40 mln ton ropy i paliw, zbliżając się do granic możliwości technicznych. Rozbudowa o szóste stanowisko przeładunkowe – tzw. stanowisko „W” – w perspektywie długoterminowej przyczyni się do zachowania bezpieczeństwa funkcjonowania terminala.
 Spółka PERN niedawno zakończyła strategiczną inwestycję - w Bazie Paliw nr 21 w Dębogórzu na Pomorzu oddała do użytku trzy nowoczesne zbiorniki do magazynowania paliw płynnych o łącznej pojemności 150 000 m sześc. Wartość inwestycji to blisko 150 mln zł, a całkowita pojemność magazynowa Bazy przekroczyła 500 000 m sześc., co czyni ją największym tego typu obiektem w Polsce.

Zakończył się proces wyboru generalnego wykonawcy projektu Tymienieckiego 17 w Łodzi. Za kilka dni odbędzie się uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod inwestycję. Generalnym wykonawcą została spółka Anna-Bud z Kielc. Projekt T17 to pierwsza w Łodzi inwestycja mieszkaniowa w segmencie premium. Powstaje przy ul. Tymienieckiego 17, w historycznym otoczeniu Księżego Młyna. Za projekt architektoniczny odpowiada Konior Studio. Inwestycja obejmuje dwa kameralne budynki z apartamentami o ponadstandardowej wysokości i dużych przeszkleniach, otwierających się na park im. J. Kilińskiego. Każde piętro mieści jedynie kilka mieszkań. Mieszkańcy będą mieli do dyspozycji prywatny basen, strefę wellness, salę klubową z biblioteką oraz kameralne kino.
 Za projekt odpowiada spółka T17 – powołana do realizacji przedsięwzięć z segmentu premium. Deweloper zdecydował o współpracy z firmą Anna-Bud, która została wybrana jako generalny wykonawca. Oddanie inwestycji do użytkowania zaplanowano na drugie półrocze 2027 r.
 W partnerstwie z Miastem Łódź i Wydziałem Kształtowania Środowiska UMŁ, deweloper zrealizuje z własnych środków nowy, ogólnodostępny skwer o powierzchni ponad 3000 mkw., który zostanie przekazany miastu w zarządzanie. Skwer będzie stanowił zielone przedłużenie parku, a jednocześnie naturalną barierę przed hałasem i zanieczyszczeniami. Wspomoże retencję wody deszczowej i przyczyni się do zwiększenia różnorodności biologicznej. Zachowany zostanie istniejący szpaler starych drzew, a teren wzbogacą nowe nasadzenia – w tym dorosłe, kilkunastometrowe drzewa.

W Ożarowie Mazowieckim wystartowała właśnie nowa inwestycja Segro. Kolejny magazyn w podwarszawskiej lokalizacji będzie liczył 15 600 mkw. powierzchni, przejdzie certyfikację w systemie BREEAM New Construction.
 Nowy budynek będzie częścią Segro Park Warsaw, Ożarów 2, zlokalizowanego obok istniejącego już parku magazynowego Ożarów 1. Powstający obiekt będzie składał się z 13 600 mkw. powierzchni magazynowo-produkcyjnej oraz około 2 000 mkw. powierzchni biurowej. Wśród czterech klientów, którzy jeszcze przed startem budowy podpisali umowy najmu, znajdują się spółki z branż telekomunikacyjnej, elektroniki użytkowej, inżynieryjnej oraz wyposażenia wnętrz i materiałów wykończeniowych. Oddanie budynku do użytkowania planowane jest na wiosnę 2026 r. Magazyn został zaprojektowany tak, aby spełnić kryteria certyfikacji BREEAM New Construction na poziomie Excellent. Będzie się wyróżniać zaawansowanymi rozwiązaniami technologicznymi, ukierunkowanymi na optymalizację zużycia energii i redukcję emisji CO2. Podczas budowy zostanie wykorzystana platforma Autodesk Build, która ułatwia zarządzanie procesem dzięki efektywnej organizacji dokumentacji w chmurze i zwiększa wydajność projektów realizowanych w technologii BIM.
 W nowych obiektach Segro całkowicie rezygnuje też z ogrzewania gazowego, zastępując je zasilaniem budynku pompami ciepła. Dodatkowo na dachu obiektu zostanie zamontowana instalacja fotowoltaiczna. Planowane są również rozwiązania zwiększające funkcjonalność magazynu i podnoszące standard hali, takie jak wyższa odporność ogniowa i ulepszony standard tryskaczy, co umożliwi m.in. składowanie baterii litowo-jonowych. 

 – Zanim rozpoczęliśmy budowę, podpisaliśmy już umowy z klientami na 80% powstającej powierzchni, co potwierdza trafność wyboru tej lokalizacji dla parków Segro. Z każdą kolejną realizacją rozwijamy nasze kompetencje technologiczne, wdrażając nowsze i doskonalsze narzędzia, mające na celu m.in. minimalizowanie wpływu procesu budowy i obiektu na środowisko, a Segro Park Warsaw, Ożarów 2 to doskonały tego przykład – komentuje Monika Starowieyska, Associate Director, Light Industrial, Poland, Segro.

Budownictwo, jeszcze niedawno utożsamiane z betonem, stalą i fizyczną pracą, coraz częściej opiera się na danych i algorytmach. Sztuczna inteligencja wkracza na place budowy, do biur projektowych i systemów zarządzania miastem. Nie zastępuje ludzi, a jedynie zmienia ich rolę. To, co kiedyś wymagało doświadczenia i intuicji, dziś wspiera analiza predykcyjna, uczenie maszynowe i cyfrowe modele przestrzeni. Budownictwo to jedna z najstarszych gałęzi ludzkiej działalności, przez długi czas opierało się na doświadczeniu, intuicji i rzemieślniczym kunszcie. To inżynierowie, architekci i wykonawcy kształtowali przestrzeń w oparciu o wiedzę, tradycję i obowiązujące normy. Dziś jednak coraz częściej w tym procesie pojawia się sztuczna inteligencja. Nie projektuje jeszcze samodzielnie, nie buduje i nie bierze odpowiedzialności za decyzje, ale zaczyna realnie wpływać na sposób, w jaki powstają budynki, miasta i infrastruktura. Zmiana nie przyszła nagle. Od lat w branży mówiło się o cyfryzacji, modelowaniu BIM czy analizach danych. Jednak dopiero w ostatnich latach, gdy dostęp do mocy obliczeniowej i jakości danych znacząco wzrósł, AI zaczęła wkraczać w obszary, które wcześniej uznawano za domenę człowieka: kreatywne projektowanie, planowanie inwestycji czy ocenę ryzyk budowlanych. To już nie tylko automatyzacja obliczeń, ale próba zrozumienia procesów przestrzennych i ekonomicznych w sposób, który może wspierać decyzje projektantów i inwestorów. Sztuczna inteligencja stała się narzędziem, które potrafi analizować ogromne zbiory danych, od warunków geotechnicznych po prognozy klimatyczne, jak i proponować optymalne rozwiązania. Może sugerować układ konstrukcji, dobór materiałów, a nawet przewidywać wpływ inwestycji na środowisko. Tam, gdzie kiedyś potrzebne były tygodnie analiz i korekt, dziś algorytm jest w stanie przedstawić kilkanaście wariantów projektu w ciągu kilku minut. Dla branży przyzwyczajonej do schematów i powtarzalności to zmiana o charakterze strukturalnym. Czym jest sztuczna inteligencja w kontekście budownictwa Sztuczna inteligencja w budownictwie to nie futurystyczna wizja, lecz narzędzie, które coraz częściej staje się codziennością. AI w tej branży to przede wszystkim złożone algorytmy, które potrafią analizować dane, rozpoznawać wzorce i wyciągać wnioski szybciej, niż byłby w stanie zrobić to nawet najbardziej doświadczony zespół inżynierów. W praktyce oznacza to, że maszyna uczy się na podstawie wcześniejszych projektów, harmonogramów czy dokumentacji technicznej, a następnie potrafi przewidzieć, które rozwiązania konstrukcyjne będą najbardziej efektywne. W systemach projektowych – takich jak te stosowane przez firmy Strabag czy Skanska – AI analizuje setki parametrów, od nośności gruntu, przez dostępność materiałów, po wpływ budynku na otoczenie. Nie zastępuje architekta, ale podpowiada mu, jak osiągnąć lepszy balans między estetyką, funkcjonalnością a kosztem. Ten sposób pracy redefiniuje pojęcie twórczości. Architekt staje się kuratorem procesu projektowego, a nie jedynym autorem. Inżynier nie tyle „projektuje” konstrukcję, co nadzoruje proces jej tworzenia przez inteligentny system. Jednocześnie odpowiedzialność za decyzję wciąż pozostaje po stronie człowieka, ponieważ to on interpretuje dane, rozumie kontekst przestrzenny i społeczny, którego algorytm nie jest w stanie odczuć. AI to także nowe podejście do informacji. Dane, które przez lata gromadzono w formie rozproszonych dokumentacji – geodezyjnych, środowiskowych czy kosztorysowych – dziś mogą być integrowane w modelu BIM. Dzięki temu systemy uczące się mają dostęp do kompletnego obrazu inwestycji: od pierwszej koncepcji aż po eksploatację budynku. W tym sensie sztuczna inteligencja nie jest tylko technologicznym gadżetem, lecz narzędziem porządkującym cały cykl życia projektu. Zastosowania AI w projektowaniu architektonicznym Architektura zawsze balansowała pomiędzy sztuką a techniką. Z jednej strony wizja, intuicja i wrażliwość twórcy, z drugiej matematyka konstrukcji, przepisy i ograniczenia technologiczne. Sztuczna inteligencja wkracza właśnie w tę przestrzeń pośrodku, gdzie do niedawna panował wyłącznie człowiek. Wspiera proces twórczy, ale też wymusza nowy sposób myślenia o projektowaniu, bardziej analityczny, oparty na danych, a mniej intuicyjny. Nowoczesne systemy generatywne potrafią w kilka minut stworzyć dziesiątki wariantów budynku, analizując jednocześnie jego funkcjonalność, wpływ na środowisko, koszty materiałów i uwarunkowania przestrzenne. Architekt nie szkicuje już pojedynczej koncepcji, lecz definiuje cele, na przykład maksymalne nasłonecznienie, minimalne zużycie energii czy optymalny układ komunikacyjny. To algorytm szuka dla nich najlepszych rozwiązań, prezentując zestaw propozycji, z których projektant wybiera tę najbardziej adekwatną. W ten sposób kreatywność łączy się z precyzją obliczeń, a proces twórczy zyskuje nowy wymiar – bardziej analityczny, ale wciąż głęboko ludzki. Zmiana ta nie dotyczy tylko estetyki czy formy. AI coraz częściej uczestniczy w decyzjach konstrukcyjnych: potrafi ocenić nośność elementów, zaproponować alternatywne układy przestrzenne, a nawet przewidzieć, jak budynek będzie reagował na zmiany klimatyczne w przyszłości. W projektach biurowych czy przemysłowych algorytmy analizują przepływ ludzi, hałas, oświetlenie i mikroklimat, tak aby zaproponować rozwiązania, które poprawiają komfort użytkowania, zanim powstanie choćby fundament. AI coraz częściej uczestniczy w decyzjach konstrukcyjnych: potrafi ocenić nośność elementów, zaproponować alternatywne układy przestrzenne, a nawet przewidzieć, jak budynek będzie reagował na zmiany klimatyczne Sztuczna inteligencja nie zastępuje jednak człowieka. Raczej staje się jego partnerem, który uczy się na podstawie dotychczasowych realizacji i proponuje optymalne drogi dojścia do celu. W praktyce oznacza to, że doświadczenie całych zespołów projektowych, ich sukcesy, błędy i kompromisy może zostać zapisane w systemie i wykorzystane przy kolejnych inwestycjach. W branży, która przez dekady opierała się na powtarzalnych wzorcach, to fundamentalna zmiana gdzie wiedza nie ginie wraz z zakończeniem projektu, lecz staje się częścią zbiorowej inteligencji firmy. Wraz z rozwojem modelowania informacji o budynku (BIM) sztuczna inteligencja zyskała przestrzeń, w której może działać w sposób całościowy. Integruje dane z różnych etapów inwestycji, od analizy terenu po zarządzanie gotowym obiektem, tworząc spójny obraz projektu. W efekcie architektura przestaje być jedynie wytworem wyobraźni, a staje się systemem opartym na danych, reagującym na zmienne warunki ekonomiczne i środowiskowe. AI na placu budowy  To tu teoria projektowa zderza się z praktyką, a plan narysowany w biurze nabiera realnych kształtów. Przez dekady budowa opierała się na doświadczeniu majstrów, intuicji kierowników i rytmie codziennej rutyny. Dziś coraz częściej towarzyszy im coś nowego – systemy oparte na sztucznej inteligencji, które potrafią analizować, przewidywać i reagować szybciej niż człowiek. Współczesne budowy są nasycone danymi. Każdy etap prac, od dostaw materiałów po wylewanie betonu generuje ogromną ilość informacji, które jeszcze niedawno pozostawały nieużyteczne. Dziś czujniki, drony i kamery przesyłają je do systemów analitycznych, gdzie algorytmy uczące się potrafią wychwycić nieprawidłowości zanim staną się problemem. AI analizuje obraz w czasie rzeczywistym, rozpoznaje, czy pracownicy przestrzegają zasad bezpieczeństwa, czy elementy konstrukcyjne zostały zamontowane zgodnie z projektem, a nawet czy pogoda nie stwarza zagrożenia dla harmonogramu prac. Dzięki takim rozwiązaniom kontrola jakości przestaje być czynnością punktową, wykonywaną po fakcie. Staje się procesem ciągłym, w którym błędy można wychwycić natychmiast. W firmach, które wdrożyły tego rodzaju technologie, zauważalnie spadła liczba usterek i opóźnień. Algorytmy potrafią przewidzieć, które odcinki robót mogą generować ryzyko techniczne, a także optymalizować kolejność prac, by uniknąć przestojów. W praktyce oznacza to nie tylko większą efektywność, ale też realne oszczędności czasowe i finansowe. AI wspiera również logistykę. Złożone projekty infrastrukturalne wymagają koordynacji setek dostaw i podwykonawców. Systemy oparte na analizie predykcyjnej potrafią przewidywać opóźnienia, zarządzać zapasami materiałów i planować transport tak, by zminimalizować straty. To, co kiedyś było domeną doświadczonego kierownika budowy, dziś coraz częściej staje się wynikiem precyzyjnych obliczeń. Technologia, która uczy się odpowiedzialności Sztuczna inteligencja w budownictwie nie jest chwilową modą ani narzędziem do poprawy wizerunku branży. To zmiana o charakterze systemowym, która przesuwa punkt ciężkości z działania reaktywnego na planowanie oparte na wiedzy i danych. Dzięki niej budynki przestają być jedynie fizycznymi konstrukcjami, a stają się organizmami, które potrafią komunikować się z otoczeniem, reagować na użytkowników i uczyć się z własnych błędów. Jednocześnie AI obnaża coś, o czym w polskim budownictwie mówi się od lat, to że sama technologia nie wystarczy, jeśli brakuje kultury odpowiedzialności. Inteligentne systemy m6ogą wspierać projektantów i wykonawców, ale nie zastąpią wrażliwości na kontekst przestrzenny, społeczny i środowiskowy. Wciąż to człowiek decyduje, czy użyje technologii, by poprawić jakość życia, czy tylko przyspieszyć zysk. Być może właśnie tu leży największe wyzwanie nadchodzących lat: nauczyć się traktować sztuczną inteligencję nie jako narzędzie, ale jako partnera. Partnera, który wymusza transparentność, uczy precyzji i pozwala zobaczyć budynek nie jako skończony produkt, lecz jako proces.