Polska pracownia architektoniczna WXCA zwyciężyła w międzynarodowym konkursie na pływającą galerię krajów bałtyckich w Estonii. Koncepcja Bałtyckiego Parku Sztuki autorstwa polskiego zespołu została wybrana jako najlepsza spośród 78 prac nadesłanych z całego świata i zwyciężyła m. in. z pomysłami z Londynu i Bilbao. Jak przyznała w rozmowie z Kompasem Inwestycji Marta Sękulska-Wrońska, współautorka pracy, kluczem do sukcesu było osadzenie projektu w lokalnym kontekście.
Bałtycki Park Sztuki ma być ważnym ośrodkiem kultury wspólnym dla wszystkich państw bałtyckich, zlokalizowanym w miejscowości Parnawa, w Estonii. Celem międzynarodowego konkursu było znalezienie najlepszej koncepcji architektonicznej dla zespołu obiektów wystawienniczych, które mają służyć prezentacji osiągnięć architektury, filmu, muzyki, wzornictwa, literatury czy sztuki mediów. Założeniem konkursowym było zaprojektowanie zespołu obiektów Parku Sztuki w formie obiektu zlokalizowanego na lądzie oraz dryfujących na wodzie pawilonów. Budynek umieszczony na lądzie funkcjonować ma przez cały rok, natomiast pływające pawilony mają być obiektami sezonowymi. Każdy z nich należeć ma do jednego z 9 krajów bałtyckich: Estonii, Łotwy, Litwy, Rosji, Polski, Niemiec, Danii, Szwecji oraz Finlandii wraz Wyspami Alandzkimi.
Autorami nagrodzonej pracy jest zespół WXCA w składzie: Zbigniew Wroński, Szczepan Wroński, Marta Sękulska – Wrońska, Małgorzata Dembowska, Krzysztof Moskała, Michał Czerwiński, Sebastian Kochel. O zwycięstwie pracy polskiej pracowni przesądziła prostota, elegancja i odwołanie do tradycji. Międzynarodowe jury w swej opinii podkreślało, iż jedynie ta praca „stworzyła artystyczny łącznik pomiędzy przeszłością i przyszłością w tym historycznym, Hanzeatyckim mieście- Parnu”.
Głównym założeniem koncepcji pracowni WXCA było stworzenie kwadratowego pływającego placu, otoczonego pawilonami poszczególnych krajów, który stanie się wspólną przestrzenią dla wszystkich państw bałtyckich, sprzyjającą ich integracji, interakcji i wymianie kulturalnego dziedzictwa. Z kolei na stałym lądzie zlokalizowano wielofunkcyjny budynek galerii otoczony parkiem, który ma być przestrzenią do wystaw plenerowych. Podobne place, niegdyś miejsca wymiany towarów, można znaleźć w tkankach urbanistycznych wszystkich tych krajów. Intencją organizatora konkursu jest by plac wraz z pawilonami był spławiany drogą morską do innych miast u wybrzeży Bałtyku. Wszędzie gdzie zostaną przycumowane, stworzą plac wymiany kulturowej. Forma budynku głównego również wynika z analiz historycznych. Układ funkcjonalny nawiązuje do układu tradycyjnego domu północnego, w którym izba mieszkalna znajdowała się na poziomie terenu, a spichlerze na piętrze, co chroniło zbiory przed zalaniem. W budynku galerii przestrzenie ekspozycyjne wyniesiono ponad poziom terenu pozostawiając pod nimi zadaszoną przestrzeń publiczną, która będzie służyć mieszkańcom miasta jako miejsce spotkań.
Michał Oksiński, portal KompasInwestycji.pl: W jaki sposób powstawała koncepcja tej realizacji, jakie czynniki estetyczne i funkcjonalne wzięliście Państwo pod uwagę?
Marta Sękulska-Wrońska, architekt, partner WXCA: Najważniejsze było dla nas zrozumienie intencji Inwestora, jaką funkcję będzie pełnił ten obiekt w mieście na płaszczyźnie społecznej i przestrzennej. Wykonaliśmy szereg analiz historycznych, urbanistycznych, wykonaliśmy symulację potencjalnego rozwoju tej części miasta. Wyniki tych analiz były kluczem do stworzenia idei przestrzennej zadanego kompleksu obiektów.
Jury w werdykcie zwróciło uwagę właśnie na aspekt dostosowania naszego projektu do lokalnego kontekstu, optymalną lokalizację obiektu na zadanej działce i sposób w jaki forma obiektu będzie uzupełniać sylwetę (skyline) miasta.
W jaki sposób odnieśli się Państwo do idei wielonarodowości, która jest wpisana w projekt?
Kompleks zaprojektowanych obiektów składa się z głównego budynku galerii zlokalizowanego na lądzie, parku położonego wzdłuż wybrzeża Rzeki Parnawy, który ma być miejscem ekspozycji plenerowych oraz części pływającej: placu i pawilonów wystawienniczych dedykowanych wszystkim krajom położonym nad Bałtykiem. Należało przewidzieć, że pawilony te będą transportowane do różnych miast nadbałtyckich. Zadaniem konkursowym było określenie zasad kompozycji przestrzennej tych pawilonów. Szczegółowe projekty tych pawilonów będą przedmiotem kolejnych konkursów architektonicznych w każdym kraju.
Ideą kompozycji, którą zaproponowaliśmy było stworzenie placu, formy znanej we wszystkich Państwach tego regionu jako miejsce wymiany towarów, tu ma służyć wymianie kulturowej. Trzy fasady tego placu stanowiłyby elewacje pływających pawilonów narodowych, czwartą zabudowa nabrzeża w danym mieście. Dzięki temu obiekty zostaną zasymilowane to struktury danego miasta.
Ile czasu zajęło narysowanie całości?
Projekty naszej pracowni powstają w wyniku pracy zespołowej. Poszczególni członkowie zespołu posiadając inne doświadczenie, profil umiejętności, dodają do projektu inne wartości. Idea i materiał graficzny powstają równolegle. Na spotkaniach roboczych spotykamy się w większym gronie i omawiamy projekty. Dzięki takim wymianom myśli zwracamy uwagę w projekcie na większą ilość aspektów niż zrobiłaby to jedna osoba i w wyniku tego nasze projekty są lepsze. Przy projektach konkursowych szczególnie ważna jest część ideowa. Grafika jest jej ilustracją. Praca nad projektem w Parnu zajęła 6 tygodni. Poszczególni członkowie zespołu byli zaangażowani w różne elementy projektu, na różnym jego etapie. W wyniku współpracy całego zespołu powstał projekt, który odpowiadał na potrzeby Inwestora lepiej niż prace nadesłane z Anglii czy Hiszpanii.
WXCA działa na rynku od 2007 r. Pracownia ma na koncie takie obiekty jak muzea, szpitale, dworce czy strzelnice wymagające specjalistycznej wiedzy projektowej i procedur oraz obiekty mieszkalne jedno i wielorodzinne. Koncepcja Bałtyckiego Parku Sztuki nie jest jedyną konkursową i zwycięską pracą w dorobku WXCA. Jako laureat międzynarodowego konkursu architektonicznego pracownia realizuje projekt nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego na terenie Cytadeli Warszawskiej i okolic. Zrealizowany obiekt Muzeum Miejsca Pamięci w Palmirach znalazł się wśród finalistów konkursu „ŻYCIE W ARCHITEKTURZE 2012” oraz był nominowany do nagrody przyznawanej przez Komisję Europejską, Parlament Europejski oraz Fundację Miesa van der Rohe. WXCA wzięła również udział w konkursie na projekt Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej, który ma powstać w dawnym kamieniołomie w Chęcinach. Koncepcja pracowni zajęła 2 miejsce i ostatecznie inwestor zlecił prace projektowe zespołowi WXCA. Obecnie trwają prace nad projektem modernizacji zabytkowego budynku dawnej elektrowni w Białymstoku na potrzeby Galerii Arsenał.