Prefabrykacja na Antarktydzie. Próbny montaż Polskiej Stacji Antarktycznej

Zakończono montaż próbny nowego budynku głównego Polskiej Stacji Antarktycznej 
im. Henryka Arctowskiego. Obiekt powstanie w technologii prefabrykacji – większość elementów konstrukcyjnych jest wyprodukowana pod Toruniem. Wkrótce konstrukcja zostanie zdemontowana, spakowana i przygotowana do transportu morskiego. Ostatni etap budowy w Antarktyce rozpocznie się pod koniec roku. Inwestorem przedsięwzięcia jest Instytut Biochemii i Biofizyki PAN, realizujący inwestycję Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Ostatni etap budowy wykonywany jest przez konsorcjum firm Dekpol Budownictwo i Andrewex Construction. Montaż próbny został wykonany w Cierpicach pod Toruniem. To tam znajdują się zakłady produkcyjne firmy Andrewex Construction. Cały proces polegał na tymczasowym wzniesieniu blisko 1/3 budynku głównego i umożliwił weryfikację poprawności konstrukcji oraz potwierdzenie zgodności przyjętej technologii z założeniami projektowymi. Pozwolił również na zidentyfikowanie ewentualnych ryzyk, które mogłyby wpłynąć na ciągłość prac.
 – Działania takie jak montaż próbny są niezbędne przy realizacji złożonych projektów w ekstremalnym środowisku: pozwalają ograniczyć ryzyko oraz opracować różne scenariusze działania w wymagających warunkach. 14 000 kilometrów od Polski nie ma miejsca na pomyłki – mówi Michał Jakubczyk, Dyrektor Techniczny w Dekpol Budownictwo.

 Działania rozpoczęto w marcu, od położenia prefabrykowanych fundamentów i przytwierdzenia konstrukcji stalowej, na której posadowiony jest budynek. W kolejnych tygodniach prowadzono montaż głównej drewnianej konstrukcji budynku, elementów stropowych i paneli elewacyjnych. Znaczna część z nich była wykonywana na półautomatycznych liniach do prefabrykacji elementów drewnianych firmy Andrewex Construction, co przyśpieszyło proces produkcji i umożliwiło utrzymanie bardzo wysokiej jakości wykonywanych elementów. 
 – Montaż próbny był dla nas istotnym etapem, pozwolił na zweryfikowanie technologii wykonania, identyfikację ewentualnych trudności, które w warunkach antarktycznych mogłyby wpłynąć na prowadzone prace – podkreśla Michał Jakubczyk. – Realizacja inwestycji oddalonej o kilkanaście tysięcy kilometrów od Polski to wyzwanie nie tylko ze względu na warunki pogodowe, ale także ogromną odległość i brak standardowej infrastruktury na miejscu. Przedsięwzięcie to wymaga ścisłej koordynacji i precyzyjnego planowania: wszystko musi być wytworzone, skompletowane i przetestowane w kraju.
 W tej fazie Dekpol Budownictwo odpowiadał za fundamenty i montaż konstrukcji stalowej oraz wykonanie izolacji zewnętrznej i okładziny z blachy na panelach elewacyjnych. Andrewex Construction realizował wykonanie i montaż głównej konstrukcji drewnianej, stropów budynku oraz gotowych paneli elewacyjnych.
 – Prefabrykacja była kluczowa dla realizacji całego projektu. Bez niej konsorcjum nie byłoby w stanie zrealizować prac na stacji w zaplanowanym terminie. Dobra współpraca zarówno po stronie wykonawczej, jak i projektowej – z udziałem obu konsorcjantów oraz Zamawiającego – umożliwiła osiągnięcie bardzo wysokiego stopnia prefabrykacji elementów – podkreśla Serafin Jerzy Szyszka, Dyrektor Wydziału Realizacji Kontraktów w Andrewex Construction. – Warto dodać, że elementy obudowy będą prefabrykowane w aż 95%, co pozwoli maksymalnie ograniczyć zakres prac wykonywanych w ekstremalnych, antarktycznych warunkach.
 – Podczas montażu próbnego staraliśmy się jak najwierniej odwzorować warunki sprzętowe i osobowe, które zastaniemy w Antarktyce. Wykorzystaliśmy te same podnośniki teleskopowe, ładowarkę teleskopową oraz dźwig o zbliżonych gabarytach. W pracach uczestniczyli również członkowie zespołu, którzy będą realizować właściwy montaż na stacji. Próba pozwoliła nie tylko sprawdzić przyjęte rozwiązania projektowe i technologiczne, ale przede wszystkim zgrać zespół oraz zdobyć bezcenne doświadczenie – podkreśla Serafin Jerzy Szyszka.
 W montaż próbny zaangażowanych było blisko 50 osób. Całość konstrukcji oraz wyposażenie techniczne już wkrótce znajdą się w porcie w Gdyni, skąd następnie wyruszą w daleką drogę. Ostatni etap budowy w Antarktyce rozpocznie się pod koniec 2025 roku. Prace prowadzone na przełomie 2025/2026 obejmą zamknięcie budynku głównego stacji do stanu szczelnego – tak, aby był w pełni zabezpieczony przed utratą energii i przenikaniem powietrza. Następnie, od kwietnia 2026 roku, planowane są prace wykończeniowe. Sam budynek główny – o wysokości ponad 10 metrów – zostanie osadzony na stalowej konstrukcji wsporczej o łącznej masie około 80 ton. Konstrukcja główna to ponad 220 m3 klejonego drewna świerkowego. Do tego prawie 400 paneli stropowych opartych o konstrukcję drewnianą. Całość zamykać będzie ponad 600 prefabrykowanych paneli drewnianych pokrytych blachą odporną na antarktyczne warunki pogodowe. Do przykręcenia blachy elewacyjnej użytych zostanie 76 000 wkrętów. W obiekcie znajdzie się ponad 130 okien z szybami o podwyższonej odporności, 49 świetlików kopułowych oraz ponad 1300 metrów kanałów wentylacyjnych.
 Dekpol Budownictwo uczestniczy w budowie nowej Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego od 2020 roku. Podczas trzech sezonów spółka była zaangażowana w posadowienie fundamentów i konstrukcji pod budynek główny stacji badawczej oraz realizację hali garażowej i hali sprzętu pływającego. Z kolei Andrewex dostarczał konstrukcje z drewna klejonego na potrzeby wykonania hal garażowych w trakcie pierwszej ekspedycji na Wyspę Króla Jerzego niemal 50 lat temu. W 2024 roku konsorcjum firm Dekpol Budownictwo (Lidera Konsorcjum) oraz Andrewex Construction (Partnera Konsorcjum) podpisało umowę z inwestorem na wykonanie kolejnego, ostatniego już etapu projektu obejmującego budynek główny stacji.